YKS’DE KONTENJAN

                                                                     YKS TERCİHLERİNDE 3 ÖZEL EK KONTENJAN TÜRÜNE İLİŞKİN BİLGİLER

KONTENJANLARDA SIRALAMA

 1.   Genel Kontenjan

2.    Okul Birinciliği

3.    Şehit ve Gazi Yakını

4.    34 Yaş Üstü Kadınlar Kontenjanı

5.    Depremzede Kontenjanı

Yükseköğretim programlarına (lisans ve önlisans programlarına) her yıl alınacak öğrenci sayısı kadar kontenjan ayrılır. Herhangi bir ayrıcalığı olmayan ve puanı ile girecek adaylara ayrılan genel kontenjanlar olduğu gibi bazı özel durumundan dolayı sadece o özel durumlu adaylara ayrılan kontenjanlar da kılavuzda yer alır.  

Önceki yıllarda sadece okul birincileri için devlet üniversitesi programlarında ayrı bir kontenjan ayrılıyorken, 2023 YKS ile birlikte özel kontenjan türlerinde de bir değişikliğe gidildi ve okul birinciliği kontenjanlarına ilave olarak şehit-gazi yakını kontenjanı, depremzede kontenjanı ve 34 yaş üstü kadın kontenjanı olmak üzere 3 yeni kontenjan türü daha tanımlandı. Ancak bu kontenjanlar doğal olarak tüm üniversite türlerine ve tüm programlara tanımlanmadı.  

Şimdi bu kontenjanların kimleri kapsadığını, nerede bulunduklarını ve nasıl yerleşileceğini senin için ayrıntıları ile ele alalım. 

Kimler şehit gazi kontenjanından yararlanır? 

Şehit-gazi yakını kontenjanı şehit ve gazilerin eş ve çocukları ile gazilerin bizzat kendilerini kapsar. Birinci dereceden yakını olmayanlar bu kontenjan kapsamına girmezler. Durumu şehit-gazi yakını olarak tanımlanmayanlar, şehit-gazi yakını kontenjanından yararlanamazlar. Sistem senin bir şehit gazi yakını olup olmadığını SGK kayıtlarından kontrol eder, kayıtlar bunu onaylıyorsa seni bu statüye dahil eder.  

Şehit gazi kontenjanı hangi üniversitelerde bulunuyor? 

Şehit-gazi eşi, çocuğu ya da bizzat gaziler için ayrılan kontenjanlar sadece vakıf üniversitelerinin burslu programları ile sınırlandırılmıştır. Devlet üniversitelerinde bu kontenjan için ayrıca bir yer ayrılmaz

Şehit ve gazi yakınları nasıl yerleştirilecek? 

Şehit-gazi yakınıysan yerleştirme işlemi yapılırken sistem seni bu kontenjanı bulunan ve tercih listene aldığın vakıf üniversitesi burslu programına önce bu statüde değilmişsin gibi yerleştirmeye çalışır. Eğer yerleşmeye yeter puanın yoksa bir alt tercihini değerlendirmeye geçmeden bir de şehit-gazi yakınları arasındaki puan üstünlüğüne bakarak seni değerlendirmeye dahil eder.  

Genel yerleştirmede dolmayan şehit gazi yakını kontenjanları ne olacak? 

Genel yerleştirmede ayrılan kontenjanlara yeterli sayıda şehit gazi yakını aday yerleştirilemediği taktirde bu kontenjanlar ek yerleştirme sürecine aktarılacak. Hem ilk yerleştirmede boş kalan hem de şehit-gazi yakını olarak yerleştiği halde üniversiteye kayıt yaptırmadığı için boşalan kontenjanlara ek yerleştirme sürecinde yine şehit-gazi yakını adaylar yerleştirilecek. Bu da eğer bir şehit-gazi yakını adaysan senin için henüz sürecin ve şansın tamamlanmadığı anlamına geliyor. 

YKS açısından kimler depremzede olarak kabul ediliyor? 

Depremzede kontenjanı 6 Şubat 2023 tarihinde yaşanan Kahramanmaraş merkezli iki büyük deprem sırasında depremin etkilediği ve afet bölgesi kapsamına alındığı il ve ilçelerde ikamet eden ya da ikamet adresi bunların dışında olup da bu illerdeki liselerde eğitim gören adayları kapsıyor. Bu kapsama giren il ve ilçeler Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Elâzığ, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye, Şanlıurfa ile Sivas’ın Gürün ilçesi olarak kabul edildi.  

Öte yandan önceden üniversiteye kayıtlı, üniversiteden mezun olmuş ya da üniversitede okurken ilişiği kesilmiş bir depremzede öğrenciysen bu tarih itibariyle ilgili illerde ikamet ediyor olsan da depremzede kontenjanından yararlanamıyor olacaksın. Burada lisans ya da önlisans hangi program türüyle ilişiğin olduğuna bakılmaksızın geçmişte üniversite öğrencisi olmuşsan bu statüye dahil ediliyor ve depremzede kontenjanını tercih etmeye hak kazanamıyorsun. 

Depremzede kontenjanı hangi üniversitelerde yer alıyor? 

Bu kontenjanın omurgasını depremden doğrudan etkilenen 11 ildeki 16 devlet üniversitesi ile Gürün ilçesinin de etkilenmesinden dolayı Sivas’ta yer alan 2 devlet üniversitesi oluşturuyor. Depremzede kontenjanı sadece bu üniversiteler ile sınırlı değil elbette. Aynı zamanda tüm Türkiye’deki vakıf üniversitelerinin burslu programlarının da her birine birer depremzede öğrenci kontenjanı ayrılmış durumda. Deprem bölgesi dışındaki devlet üniversiteleri için ise ayrıca bir depremzede kontenjanı tanımlanmadı. Bu 12 ilin dışındaki devlet üniversitelerini bir depremzede olarak tercih etmen halinde diğer genel tercih yapan adaylardan bir farkın ve ayrıcalığın olmayacak.  

Depremzede öğrencilere ayrılan kontenjan ne kadar? 

Deprem bölgesindeki üniversitelerin mevcut genel kontenjanlarında bir değişikliğe gitmeden her bir program için yüzde 25 ekstra deprem kontenjanı tanımlanarak bu kontenjanlar belirlendi. Örneğin; bir programın genel kontenjanına 80 aday yerleşecekse o programın depremzede kontenjanına ayrıca 20 depremzede aday daha alınacak.

Depremzede adaylar nasıl yerleştirilecek? 

Eğer bir depremzede adaysan, yerleştirme işlemi yapılırken sistem bu kontenjanı bulunan ve tercih listene aldığın devlet ve vakıf üniversitesi burslu programlarına seni önce bu statüde değilmiş gibi yerleştirmeye çalışıyor. Eğer genel kontenjana yerleşmeye yeter puanın yoksa bir alt tercihini değerlendirmeye geçmeden bir de depremzede adaylar arasındaki puan üstünlüğüne bakarak senin tercihlerini değerlendirmeye devam ediyor. Ayrılan kontenjandan daha fazla sayıda depremzede aday varsa puan üstünlüğüne bakarak seni o programa yerleştirmeye çalışıyor. 

Depremzede adayların yerleşme şansı yüksek mi? 

Vakıf üniversitelerinde sadece birer burslu kontenjanın yer alması yerleşme şansı bakımından büyük avantaj değilmiş gibi gözükse de aslında bu programlarda da avantajlısın. Özellikle deprem yaşanan illerdeki devlet üniversitelerine ait yüksek kontenjanlar bu illeri tercih eden bir depremzede adaysan senin açından çok büyük bir şans yaratacağını düşünüyoruz. Hem yaşanan deprem nedeniyle bu illere diğer illerden öğrenci talebinin azalması hem de yüzde 25 oranında artırılmış kontenjanların depremzede bir aday olarak senin yerleşmeni son derece kolaylaştırması bekleniyor. 

Genel yerleştirmede dolmayan depremzede kontenjanları ne olacak? 

Genel yerleştirmede ayrılan kontenjanlara yeterli sayıda depremzede aday yerleştirilemediyse bu kontenjanlar ek yerleştirme döneminde de depremzede adayların tercihine açılıyor. Hem ilk yerleştirmede boş kalan hem de depremzede olarak yerleştiği halde kayıt yaptırmadığı için boşalan kontenjanlara ek yerleştirme sürecinde yine depremzede adaylar yerleştirilecek. Bu da şehit-gazi yakını adaylarda olduğu gibi depremzede adaylar için de henüz sürecin tamamlanmadığı ve yerleşme şansının hala devam ettiği anlamına geliyor. 

2023 YKS açısından kimler 34 yaş üstü kadın olarak kabul ediliyor? 

1 Ocak 1989 tarihinden önce doğmuş bir kadınsan ve daha önceden üniversitelerin lisans programlarının hiçbirinden mezun olmadıysan ve bu yıl sınava başvurduysan burada tanımlanan kişi sensin. Doğum tarihi ve cinsiyet kuralına uymana rağmen eğer önceden bir önlisans programını bitirdiysen bu sefer sadece lisans programlarını tercih etmen halinde yine bu kapsama dahil olabilmeyi başarıyorsun. Özetle yaş, cinsiyet ve önceden üniversite mezunu olmaman, olduysan da bir önlisans programından mezun olmuş olman gerekiyor diye özetleyebilirim.  

34 yaş üstü kadınlar için hangi üniversite ve programlarda kontenjan açıldı? 

34 yaş üstü kadınlar için ayrılan kontenjanlar sadece devlet üniversitelerinde bulunuyor. Böyle bir adaysan vakıf üniversitelerinde senin için özel bir kontenjan tanımlaması yapılmadı. Öte yandan devlet üniversitelerinin de tüm programlarına açık bir kontenjan türü değil 34 yaş üstü kadın kontenjanı. Örneğin; 34 yaş üstü kadınsan sıralama barajı olan programlar için sana özel bir kontenjan bulunmuyor. Bu kapsamda Tıp, Diş Hekimliği, Eczacılık, Hukuk, Mimarlık, Mühendislik ve Öğretmenlik programlarına 34 yaş üstü kadın kontenjanı tanımlaması yapılmadı. Sıralama barajlı bölümlere ilave olarak Havacılık Elektrik ve Elektroniği, Havacılık Yönetimi, Denizcilik İşletmeleri Yönetimi, Uçak Bakım ve Onarım, Uçak Elektrik ve Elektroniği, Uçak Gövde ve Motor Bakımı ve Pilotaj gibi teknik bölümleri için de bir kontenjan tanımlaması yapılmadı. Yukarıdaki programların dışında yer alan lisans ve önlisans dallarına 34 yaş üstü kadın olarak sana ayrılmış kontenjanlar oranında tercihler yapabiliyorsun. 

Tamamı devlet üniversitelerinde yer alan lisans programlarına, önlisans programlarına ayrılmış durumda.

En çok 34 yaş üstü kadın alacak lisans programları hangileri? 

Lisans programları arasında en çok 34 yaş üstü kadın kontenjanı depremzede kontenjanında olduğu gibi İlahiyat programına ayrılmış durumda. Toplam ilahiyat kontenjanı bulunuyor. Bunu Hemşirelik, Tarih, Türk Dili ve Edebiyatı ile İşletme programı takip ediyor.

En çok 34 yaş üstü kadın alacak önlisans programları hangileri? 

Önlisans programları arasında en çok 34 yaş üstü kadın kontenjanı Bilgisayar Programcılığı programına ayrılmış durumda. Bunu Önlisans İlahiyat, Muhasebe ve Vergi Uygulamaları, Çocuk Gelişimi ve Bankacılık ve Sigortacılık programı takip ediyor.

34 yaş üstü kadın adaylar nasıl yerleştirilecek? 

34 yaş üstü kadın statüsü ile yerleştirme işlemi yapılırken sistem bu kontenjanı bulunan ve tercih listene aldığın devlet üniversitesi programlarına seni önce bu statüde değilmiş gibi yerleştirmeye çalışıyor. Eğer genel kontenjana yerleşmeye yeter puanın yoksa bir alt tercihini değerlendirmeye geçmeden bir de 34 yaş üstü kadın adaylar arasındaki puan üstünlüğüne bakarak değerlendirmeni tamamlamayıp devam ediyor. 

Genel yerleştirmede dolmayan 34 yaş üstü kadın kontenjanları ne olacak? 

Genel yerleştirmede ayrılan kontenjanlara yeterli sayıda 34 yaş üstü kadın aday yerleştirilemediyse bu kontenjanlar ek yerleştirme döneminde de 34 yaş üstü kadın adayların tercihine açılıyor. Hem ilk yerleştirmede boş kalan hem de 34 yaş üstü kadın kontenjanından yerleştiği halde kayıt yaptırmadığı için boşalan kontenjanlara ek yerleştirme sürecinde yine aynı statüdeki kadın adaylar yerleştirilecek. Bu da hem şehit-gazi yakını adaylarda hem de depremzede adaylarda olduğu gibi 34 yaş üstü kadın adaylar için de henüz sürecin ve şansın bitmediği anlamına geliyor. 

Bu özel kontenjanlar sonraki yıllarda da devam edecek mi? 

Bu konuya ilişkin YÖK ve ÖSYM’den resmi bir açıklama biz bu yazıyı kaleme aldığımızda yayınlanmamış olmasına rağmen, şehit-gazi yakını ve 34 yaş üstü kadın kontenjanlarının sonraki yıllarda da sistemde yer alabileceğini ancak depremzede kontenjanının yaşanan özel durumdan dolayı sadece bu yıla mahsus bir özel kontenjan olacağını ve sonraki yıllarda devam etmeyeceğini düşünüyoruz. 

Bu yıl üniversitelere hangi kontenjan türünde kaç öğrenci alınacak? 

Şimdiye kadar anlattıklarımızın bir özetini görebilmen için kontenjan türlerine göre hangi üniversite türlerine kaç adayın alınacağını bir çizelge olarak hazırladık. Aşağıdaki çizelgeden bu sayıları inceleyebilirsin.